ESG (Environmental, Social, Governance) là bộ tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp không chỉ dựa trên lợi nhuận mà còn trên trách nhiệm xã hội và môi trường. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và yêu cầu phát triển bền vững, xu hướng ESG trở thành yếu tố then chốt giúp các công ty công nghệ xây dựng niềm tin với nhà đầu tư, khách hàng và đối tác.

Trên thế giới, ESG không còn là lựa chọn mà trở thành yêu cầu bắt buộc đối với doanh nghiệp, đặc biệt trong ngành công nghệ thông tin. Các nhà đầu tư và khách hàng ngày càng quan tâm đến trách nhiệm xã hội và môi trường của doanh nghiệp, khiến ESG trở thành yếu tố quyết định trong chiến lược kinh doanh.

Xu hướng ESG – Từ khái niệm đến chiến lược sống còn trong ngành công nghệ

ESG là viết tắt của ba từ tiếng Anh: Environmental (Môi trường), Social (Xã hội) và Governance (Quản trị doanh nghiệp). Bộ tiêu chuẩn ESG được sử dụng rộng rãi để đánh giá mức độ bền vững và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trong dài hạn. Khác với các chỉ số tài chính truyền thống như ROE hay EBITDA, ESG tập trung vào ba khía cạnh phi tài chính, nhưng có ảnh hưởng lớn đến giá trị thực và triển vọng phát triển bền vững của công ty.

Ở cấp độ toàn cầu, ESG ngày càng được công nhận là một yếu tố không thể thiếu trong chiến lược kinh doanh và đầu tư. Theo khảo sát của PwC năm 2023, có đến 79% nhà đầu tư toàn cầu cho biết họ ưu tiên đầu tư vào những công ty có hồ sơ ESG tốt. Điều này cho thấy ESG không chỉ là xu hướng, mà đang trở thành tiêu chí lựa chọn hàng đầu của thị trường vốn và người tiêu dùng.

Ba trụ cột chính của ESG và vai trò trong doanh nghiệp công nghệ

1. Environmental – Môi trường

Trụ cột “Environmental” tập trung vào tác động của doanh nghiệp đối với môi trường tự nhiên. Đối với doanh nghiệp công nghệ, các yếu tố chính có thể bao gồm:

• Lượng khí nhà kính (GHG) thải ra từ hoạt động sản xuất, vận hành trung tâm dữ liệu.

• Tiêu thụ năng lượng và mức độ sử dụng năng lượng tái tạo.

• Quản lý chất thải điện tử (e-waste) và các chính sách về vòng đời sản phẩm.

• Các sáng kiến như “data center xanh”, “green cloud”, hay “carbon neutral AI”.

Một ví dụ tiêu biểu là Google, công ty đã đạt mục tiêu sử dụng 100% năng lượng tái tạo cho toàn bộ hoạt động toàn cầu từ năm 2017, đồng thời đặt mục tiêu vận hành hoàn toàn bằng điện không carbon vào năm 2030.

2. Social – Xã hội

Trụ cột “Social” đánh giá mối quan hệ của doanh nghiệp với nhân viên, cộng đồng và các bên liên quan. Trong ngành công nghệ thông tin, những nội dung nổi bật bao gồm:

• Đa dạng và hòa nhập (D&I) trong tuyển dụng, văn hóa doanh nghiệp.

• Điều kiện làm việc, đặc biệt trong các công ty có khối nhân viên gia công phần mềm.

• Cam kết về bảo mật dữ liệu người dùng, bảo vệ quyền riêng tư.

• Hoạt động trách nhiệm cộng đồng như đào tạo số, phổ cập công nghệ.

Một nghiên cứu từ McKinsey chỉ ra rằng những công ty công nghệ có chiến lược D&I hiệu quả thường có hiệu suất tài chính vượt trội hơn đối thủ cùng ngành đến 35%.

3. Governance – Quản trị doanh nghiệp

Quản trị doanh nghiệp đề cập đến cơ cấu quản lý, tính minh bạch và đạo đức trong điều hành. Một hệ thống quản trị tốt giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro, chống gian lận và tạo niềm tin cho nhà đầu tư. Những yếu tố chính trong trụ cột này gồm:

• Tính minh bạch trong báo cáo tài chính và thông tin ESG.

• Độc lập của ban điều hành và hội đồng quản trị.

• Cơ chế giám sát nội bộ, chính sách quản trị rủi ro và đạo đức doanh nghiệp.

• Các quy định liên quan đến AI ethics, thuật toán công bằng (fair algorithms).

Tại sao ngành công nghệ cần quan tâm về xu hướng ESG?

Việc tích hợp ESG vào chiến lược kinh doanh mang lại nhiều lợi ích cho các công ty công nghệ, bao gồm:

• Nâng cao uy tín và thương hiệu: Các công ty thực hiện tốt ESG thường được đánh giá cao về uy tín và thương hiệu, thu hút được nhiều khách hàng và đối tác.

• Thu hút đầu tư: Các nhà đầu tư ngày càng quan tâm đến các công ty có cam kết mạnh mẽ về ESG, mở ra cơ hội thu hút vốn đầu tư.

• Tăng cường hiệu quả hoạt động: Việc áp dụng các biện pháp tiết kiệm năng lượng, quản lý chất thải hiệu quả giúp giảm chi phí và tăng cường hiệu quả hoạt động.

• Tuân thủ quy định pháp luật: Việc thực hiện ESG giúp các công ty tuân thủ các quy định pháp luật về môi trường, xã hội và quản trị, giảm thiểu rủi ro pháp lý.

Ngành công nghệ thông tin đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế số, nhưng cũng đối mặt với nhiều thách thức liên quan đến ESG. Ví dụ, việc vận hành các trung tâm dữ liệu tiêu tốn lượng lớn năng lượng, góp phần vào lượng khí thải nhà kính. Ngoài ra, các vấn đề về quyền riêng tư, bảo mật thông tin và quản trị dữ liệu cũng đặt ra yêu cầu cao về trách nhiệm xã hội và quản trị doanh nghiệp.

Theo báo cáo của S&P Global, ESG đang trở thành một phần không thể thiếu trong chiến lược kinh doanh của các công ty công nghệ. Các xu hướng chính bao gồm:

• Tăng cường minh bạch: Các công ty công nghệ đang chịu áp lực phải công bố thông tin ESG một cách minh bạch và đầy đủ, bao gồm cả các rủi ro và cơ hội liên quan đến môi trường, xã hội và quản trị.

• Đầu tư vào công nghệ xanh: Nhiều công ty đang đầu tư vào các công nghệ tiết kiệm năng lượng, năng lượng tái tạo và các giải pháp giảm thiểu tác động môi trường.

• Tích hợp ESG vào quản trị doanh nghiệp: Xu hướng ESG không còn là một phần riêng biệt mà được tích hợp vào các quyết định chiến lược và quản trị của doanh nghiệp.

Một ví dụ điển hình là Microsoft, công ty đã cam kết trở thành carbon âm vào năm 2030. Tuy nhiên, theo báo cáo của Wall Street Journal, từ năm 2020 đến 2024, lượng khí thải nhà kính của Microsoft đã tăng 23,4%, chủ yếu do mở rộng cơ sở hạ tầng cho AI. Điều này cho thấy, dù có cam kết mạnh mẽ, xu hướng ESG khi thực hiện trong ngành công nghệ vẫn đối mặt với nhiều thách thức.

Xu hướng ESG tại Việt Nam: Từ cam kết đến hành động trong ngành công nghệ

Việt Nam đặt mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, thúc đẩy các doanh nghiệp tích hợp ESG vào chiến lược phát triển bền vững. Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ, bao gồm Nghị quyết 68 và các chương trình tín dụng xanh, nhằm khuyến khích doanh nghiệp chuyển đổi sang mô hình phát triển bền vững.

Các tập đoàn như Viettel, VNPT và FPT đã triển khai các trung tâm dữ liệu xanh, công bố báo cáo ESG độc lập và tích hợp ESG vào chiến lược kinh doanh. Ví dụ, Viettel đã đưa vào hoạt động Trung tâm dữ liệu xanh tại Hòa Lạc với công suất 30MW, phục vụ cho các tác vụ AI phức tạp. FPT lần đầu tiên công bố báo cáo ESG độc lập, nhấn mạnh ESG là động lực bổ trợ cho giá trị cốt lõi của tập đoàn.

Chi phí đầu tư ban đầu cao, thiếu hiểu biết về ESG và hạn chế trong việc tiếp cận công nghệ là những rào cản chính đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Ngoài ra, thiếu nguồn lực và chuyên môn về ESG cũng khiến nhiều SMEs gặp khó khăn trong việc triển khai các chiến lược phát triển bền vững.

Tại sao ESG lại quan trọng đối với doanh nghiệp công nghệ vừa và nhỏ?

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang chuyển dần sang những giá trị bền vững, ESG đã trở thành tiêu chuẩn và thước đo mới để đánh giá doanh nghiệp. ESG không chỉ là khái niệm của những tập đoàn lớn, mà đang trở thành yếu tố sống còn cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), đặc biệt trong ngành công nghệ – nơi áp lực về minh bạch, an toàn dữ liệu và đổi mới bền vững ngày càng lớn.

Theo báo cáo từ Deloitte (2024), 63% nhà đầu tư khu vực châu Á – Thái Bình Dương đã tăng mức độ quan tâm đến ESG khi quyết định rót vốn, đặc biệt trong các ngành khối CNTT, logistics và fintech. Trong khi đó, theo nghiên cứu của PwC, có đến 76% người tiêu dùng sẽ ngắt liên hệt với các doanh nghiệp nếu họ không tuân thủ trách nhiệm về xã hội và môi trường.

Điểm mạnh của doanh nghiệp vừa và nhỏ đó là tính linh hoạt và khả năng điều chỉnh nhanh chóng. Tuy nhiên, việc thiếu nguồn lực, chính sách ESG cụ thể và đào tạo đã khiến nhiều doanh nghiệp CNTT nhỏ vẫn chưa bắt đầu nghiêm tục. Tuy nhiên, việc tích hợp ESG vào chiến lược không những giúc doanh nghiệp trở nên cạnh tranh hơn mà còn giảm thiểu rủi ro pháp lý và thu hút nhân tài.

Trong phần tiếp theo của bài viết, chúng ta sẽ phân tích chi tiết các chiến lược ESG thiết thực nhất dành cho doanh nghiệp công nghệ vừa và nhỏ – đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang hướng đến chuyển đổi xanh và chính sách ESG ngày càng được nhấn mạnh.

Đọc tiếp phần 2 của bài viết tại đây!